4 września 2018

prawo rzymskie okladkaUkazało się nakładem Wydawnictwa PWN poprawione, uzupełnione i rozszerzone trzecie już wydanie podręcznika „Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego”. Nowe edycja zawiera aktualizacje odniesień do współczesności; jest wzbogacona o wątki, które – po latach pracy ze studentami – należało opisać dokładniej i w bardziej przystępny sposób. Podręcznik został wzbogacony o materiały dydaktyczne dla studentów: treści powtórzeniowe pomocne w nauce przed egzaminem, indeks rzeczowy polskich terminów oraz słowniczek terminów łacińskich wraz z wyjaśnieniami.

 

 

prawo rzymskie autorzy

Ze wstępu do trzeciego wydania:

Cztery lata, jakie upłynęły od poprzedniego wydania naszej książki, przyniosły nowe przypomnienie wagi rzymskiej historii dla współczesności. Profesor filologii klasycznej z Cambrigde zaczęła swą poczytną opowieść o antycznym Rzymie od stwierdzenia, że wciąż kształtuje on nasze wyobrażenie o świecie i o nas samych (Mary Beard, SPQR: A History of Ancient Rome, New York 2015, s. 15). W Europie kontynentalnej, a nawet w krajach common law, dość powszechnie zauważa się, że żywotność prawa rzymskiego wynika z jego centralnej pozycji w umysłowej tradycji oraz historii Zachodu. I choćby przestawało być ono punktem odniesienia, pozostaje kryterium racjonalności prawa i fundamentem siatki pojęciowej używanej przez współczesnych prawników; pozostaje podstawą ich myślenia o regulacyjnym porządkowaniu rzeczywistości oraz sposobów interpretacji prawa. Napięcie między kulturową tożsamością prawa Europy a codziennością jego nauki i nauczania musi pozostawać nie bez znaczenia dla dyskusji o tym, jak uczyć dzisiaj prawa. Wyraźniej dostrzegamy, że szybkie i głębokie zmiany prawa mogą prowadzić do naruszenia jego tożsamości czy wręcz jej odrzucania. A doskonale widać, że zachowania tego, co dla niej fundamentalne, nie gwarantuje sam fakt obecności prawa rzymskiego w programie kształcenia prawników. Kolejne lata XXI stulecia zdają się potwierdzać, że taka obecność według formuły ustalonej w wieku XX staje się coraz większym anachronizmem. Przekonanie o potrzebie zmiany spojrzenia na prawo rzymskie względem podejścia z minionych dwóch stuleci znajduje coraz wyraźniejsze i różnorodne potwierdzenia, chociażby ostatnio w próbach poszerzenia kontekstu społecznego i kulturowego przy przedstawianiu antycznych regulacji. Osobną kwestią pozostaje użyteczność takiego zabiegu.

Zmiany w nauczaniu prawa powinny być adekwatne do oczekiwań absolwentów naszych wydziałów, którzy nabyli już umiejętność trafnego uchwycenia problemów prawnych i budowania ich racjonalnych rozwiązań. Za kluczowe dla tej racjonalności uważamy dwie cechy prawniczych rozumowań. Po pierwsze, dostrzeganie wartości uważanych za fundamentalne dla kulturowej tożsamości prawa prywatnego w Europie. Po drugie, zdolność budowania argumentacji, która wykorzystuje doświadczenie oraz inspiracje pluralistycznego rozwoju metod prawniczych w naszej tradycji prawnej. Początkiem idącej w tym kierunku zmiany stało się ogłoszenie drukiem w 2009 r. pierwszego wydania naszego podręcznika. Z perspektywy blisko dziesięciu lat można go określić jako element działań systemowych, których celem jest zmiana sposobu mówienia o prawie rzymskim do dzisiejszych studentów prawa i prawników (W. Dajczak, F. Longchamps de Bérier, W dyskusjach o prawie – doceńmy potencjał prawa rzymskiego, w:https://wszystkoconajwazniejsze.pl). Właśnie podręcznik zdaje się być centralnym ogniwem tych starań. Wprowadzenie do prawa prywatnego oparliśmy na połączeniu refleksji nad zagadnieniami dyskutowanymi już przez rzymskich prawników, a następnie w ius commune. Nie mniej zajmuje nas w tym podręczniku dostrzeganie tych samych problemów oraz kontrowersji we współczesnych nowelizacjach kodeksów cywilnych. Pozostajemy otwarci na dyskusję o zaproponowanym sposobie korzystania z prawa rzymskiego w kształceniu prawników, mając nadzieję, że posłuży zdobywaniu umiejętności prawniczego łączenia innowacyjności z tym, co decyduje o rdzeniu naszej cywilizacji.