Przedmiot: prawo rzymskie

Rok studiów: I
Status: przedmiot podstawowy

W ramach przedmiotu prawo rzymskie prowadzone są wykłady i ćwiczenia. Powszechnie dostępne wykłady stanowią przewodnik po proponowanych do przestudiowania zagadnieniach z rzymskiego prawa prywatnego. Zakres materiału egzaminacyjnego wyznacza zalecany podręcznik Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego [wydanie 3, Warszawa 2018]. Podczas ćwiczeń analizuje się źródła, rozwiązuje problemy prawne przedstawiane głównie w postaci kazusów, szczegółowo dyskutuje i utrwala materiał. Postawę stanowią tu Warsztaty prawnicze. Prawo rzymskie [wydanie 2, Kraków 2013].

Uczestnictwo w ćwiczeniach możliwe jest po zapisaniu się w USOS do jednej z grup, gdzie z uwagi na charakter zajęć maksymalna liczba osób nie może przekroczyć 25. Uczestnictwo w wykładach nie jest obowiązkowe, lecz zalecane, zwłaszcza że program ćwiczeń jest wobec nich komplementarny. Wykłady i ćwiczenia zaplanowano w taki sposób, aby regularnie w nich uczestniczący musieli jedynie powtórzyć przed egzaminem przestudiowany dotąd i przećwiczony materiał.

Dla tych, co zdecydują się uczestniczyć w ćwiczeniach, drugi ich semestr kończy się zaliczeniem – może to być ocena. Zaliczenie można uzyskać na podstawie obecności na ćwiczeniach, aktywności w trakcie zajęć oraz pozytywnego wyniku z przeprowadzonych w I semestrze dwóch kartkówek. Pierwsza jest z łacińskich paremii i odbywa się w tygodniu od 20 do 25 listopada 2023 roku. Lista paremii wraz z ich łacińskim tłumaczeniem podana zostanie przez prowadzących ćwiczenia (oraz w zakładce https://www.law.uj.edu.pl/kprz/paremie-lacinskie/). Jest oczywiście udostępniona na stronie Katedry Prawa Rzymskiego UJ [wyjaśnienie paremii zaś w Warsztatach prawniczych. Prawo rzymskie]. Druga kartkówka dotyczy lektury: Henryk Kupiszewski, Prawo rzymskie a współczesność – wydanie Warszawa 1988 lub Kraków 2013. Odbędzie się w tygodniu od 13 do 18 stycznia 2024 roku. Ponadto po Wielkanocy podczas ćwiczeń przeprowadza się sprawdzian pisemny, czyli kolokwium ogólnokatedralne. Nie służy ono jednak jako kolejna podstawa do zaliczenia semestru, dlatego też nie przewiduje się prowadzenia go poza jedynymi, wskazanymi do tego celu zajęciami w danej grupie. Jest ćwiczeniem, które ma ukazać charakterystykę egzaminu pisemnego z prawa rzymskiego. Pozwala studentkom i studentom zorientować się co do stanu wiedzy oraz zaawansowania ich przygotowań do egzaminu – w warunkach maksymalnie do niego zbliżonych. Uzyskanie dobrego wyniku z kwietniowego sprawdzianu pozwala wcześniej zaliczyć ćwiczenia z oceną bardzo dobrą, co upoważnia, aby przystąpić do egzaminu przedterminowego. Egzamin ten, planowany na miesiąc przed rozpoczęciem sesji letniej, a więc już na drugą połowę maja, jest ustny.

Laureaci i wyróżnieni w konkursie prawa rzymskiego uzyskają oceny z przedmiotu jeszcze przed normalnymi terminami zerowymi egzaminów (według regulaminu studiów egzaminy zerowe można rozpocząć na miesiąc przed pierwszym dniem sesji). W ścisłej współpracy z Katedrą Prawa Rzymskiego UJ, konkurs przygotowuje i przeprowadza założone w 1851 roku studenckie Koło Naukowe Prawa Rzymskiego Towarzystwa Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ. Do uczestnictwa w prowadzonych przez KPR TBSP UJ zajęciach samokształceniowych oraz w konkursie zachęca się wszystkie studentki i wszystkich studentów.

Zaliczenie ćwiczeń – nawet, jeśli nie wcześniejsze, które pozwala przystąpić do ustnych egzaminów przedterminowych – pozostaje nie bez wpływu na wynik egzaminu pisemnego w sesji letniej. Ocena dostateczna z ćwiczeń pozwala dopisać 5 punktów egzaminacyjnych, ocena dostateczna plus – 7 punktów egzaminacyjnych, ocena dobra z ćwiczeń pozwala dopisać 10 punktów egzaminacyjnych, ocena dobra plus – 12 punktów egzaminacyjnych. Ocena bardzo dobra z ćwiczeń pozwala dopisać 15 punktów egzaminacyjnych.

Znajomość łaciny ułatwia uzyskanie zaliczenia z ćwiczeń prawa rzymskiego i zdanie egzaminu. Studentki i studentów prawa gorąco zachęca się do uczestnictwa w lektoracie z łaciny dla prawników. Jagiellońskie Centrum Językowe proponuje go w wymiarze 60 h (dwa semestry), przewidując zajęcia dla początkujących i dla zaawansowanych. Ich program jest skoordynowany z wykładami i ćwiczeniami z prawa rzymskiego. Zwłaszcza na dwa tygodnie przed listopadową kartkówką, łacińskie premie są wyjaśniane przez lektora. Zaliczenie lektoratu z łaciny pozwala również ubiegać się o ocenę bardzo dobrą z ćwiczeń z prawa rzymskiego.

Wykład

Wykład:

1. studia stacjonarne:

wtorek 14:00-15:30 aula A i B, ul Krupnicza 33a

wymiar: 60h (dwa semestry po 30h)

prowadzi: ks. prof. Franciszek Longchamps de Bérier

2. studia niestacjonarne:

sobota 10:45-13:00 sala „Przewiązką„, ul. św. Anny 6

wymiar: 42h (dwa semestry po 21h)

prowadzi: ks. prof. Franciszek Longchamps de Bérier, dr Karolina Wyrwińska, dr Grzegorz Blicharz

Ćwiczenia

prowadzą: dr hab. Łukasz Marzec, dr hab. Tomasz Palmirski, dr Grzegorz Blicharz, dr Paulina Święcicka, dr Karolina Wyrwińska, mgr Grzegorz Tracz, mgr Bartosz Wiśniewski

zapisy do grup i szczegółowe informacje o terminach i salach w systemie USOS

Egzamin

Egzamin:

  1. pisemny w sesji letniej – przewidziana ilość punktów za pracę egzaminacyjną: 100;

Przykłady egzaminu pisemnego (PDF):

  1. ustne egzaminy przedterminowe – początek na miesiąc przed rozpoczęciem sesji letniej, do których upoważnia kierownik Katedry na podstawie zaliczenia ćwiczeń do końca kwietnia przynajmniej na ocenę dobrą;
  2. ocenę z przedmiotu otrzymają laureaci i wyróżnieni w konkursie prawa rzymskiego, organizowanym w początkach kwietnia wraz z Towarzystwem Biblioteki Słuchaczów Prawa UJ.
  3. Terminy egzaminów pisemnych zostaną podane do wiadomości wkrótce. Dwa terminy w sesji letniej i dwa w sesji jesiennej.

Egzamin pisemny składać się będzie z trzech części:

część I – 20 pytań testowych (z prawa rzeczowego, spadkowego i ze zobowiązań) jednokrotnego wyboru, każde po 2 pkt,oraz 1 pytanie o stopnie pokrewieństwa za 4 pkt = 44 pkt

część II –  5 kazusów po 8 pkt = 40 pkt

część III – 2 pytania do opisowej odpowiedz po 8 pkt = 16 pkt

Razem 100 pkt + z ćwiczeń 5/7/10/12/15 pkt

Skala ocen (w pkt):    dst       61-68

dst +    69-76

db        77-84

db +     85-92

bdb      93-97

celujący od 98

 

Terminy egzaminów

  1. A) sesja letnia – dwa terminy
  2. B) sesja poprawkowa – dwa terminy

Zapisy na terminy egzaminów przez USOS

Studentka i student może wybrać z podanych dowolne dwa terminy. Nie potrzeba zgodny kierownika Katedry Prawa Rzymskiego na zdawanie egzaminu w pierwszym terminie we wrześniu.

Egzaminy prowadzone są wspólnie dla studiów stacjonarnych i niestacjonarnych.

Podręczniki

Tylko dwie książki są konieczne do naszego przedmiotu

  • W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, wyd. 3, Warszawa 2018
  • W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Warsztaty prawnicze. Prawo rzymskie, wyd. 2, Kraków 2013

Studenci o prawie rzymskim

W zeszłym roku akademickim (2020/2021) studentom uczestniczącym w kursie z prawa rzymskiego przesłano ankietę, na którą odpowiedziało prawie 120 studentów. Wyniki zamieszczono poniżej.

Studenci o przedmiocie: prawo rzymskie – przedmiot podstawowy

  1. Jest bardzo interesującym przedmiotem, do tego świetnie prowadzonym. Wbrew obiegowym opiniom bynajmniej nie jest szczególnie trudne.
  2. Materia prawa rzymskiego wymaga rzetelności i regularności co w późniejszej perspektywie przydaje się nie tyle do samego wykonywania zawodu, lecz również do doskonalenia samego siebie.
  3. Świetny przedmiot, dużo się nauczyłam i widzę, że poświęcony czas w naukę przyniósł fajne rezultaty. Ciekawy i przyjemny!!! Polecam każdemu 🙂
  4. Prawo rzymskie jest niczym actio de tigno iuncto – patrząc na nie z góry, mogłoby się wydawać, że ma bardzo ograniczone zastosowanie (co przejawia się nawet w nazwie). Z każdym następnym spojrzeniem jednak, tak jak belka stanowi podstawę siły nośnej domu, tak poznanie i zrozumienie instytucji prawa rzymskiego może być podwaliną do zrozumienia prawa jako takiego. Stąpając niepewnie w trakcie początkowych zajęć, musiałem wyrzec się (oczywistych jak mi się wtedy wydawało) swoich przekonań o tym czym prawo jest, a czym nie jest. Nauka na tym, siłą rzeczy, abstrakcyjnym modelu i staranie się wejść w głowę Kwiryty, nie zawsze były łatwe, ale pozwoliły mi zrozumieć, że nie zawsze istnieje jedno słuszne rozwiązanie, a osiołki i niewolnicy to dobra, które należy chronić.
  5. Jeżeli chodzi o prawo rzeczowe i zobowiązaniowe to daje prawo rzymskie pewne podstawy pod dalsze kształcenie się, natomiast prawo rodzinne rozbudziło we mnie zainteresowanie i się zastanawiam, czy się specjalizować w tej gałęzi prawa.
  6. Jest to niezwykle interesujący przedmiot, dzięki swojej uniwersalności i ponadczasowym rozwiązaniom prawnym. Atrakcyjny nie tyko dla entuzjastów antyku, ponadto jest korzystna dla wszechstronnego wykształcenia przyszłych prawników.
  7. W moim przekonaniu, prawo rzymskie jest bardzo przyjemnym wprowadzeniem w sposób nauki przedmiotów dogmatycznych, ponieważ nacisk położony jest głównie, choć nie tylko, na mechanizmy i konstrukty prawne. Dodatkowo wykład były jednymi z przyjemniejszych.
  8. Jako osoba, która nie potrafi „kuć na pamięć” bardzo ceniłam sobie zajęcia z prawa rzymskiego za możliwość nauczenia się materii „przez zrozumienie” a nie bezmyślne „wkucie”. Wydaje mi się też, że przekazana wiedza będzie najbardziej przydatna. Oprócz tego zarówno wykłady, jak i ćwiczenia były prowadzone w ciekawy, angażujący sposób.
  9. Prawo rzymskie warto wziąć dla: 1) własnej satysfakcji, że postanowiło się nie tylko zgłębić prawo współczesne, ale także prawo-matkę; 2) poznania podstawowych instytucji i wiedzy przydatnych w zakresie cywilistyki. Jestem zadowolony z kursu i zdobytej wiedzy.
  10. Prawo rzymskie jest dobrym wprowadzeniem do nauki prawa. Na jego przykładzie zrozumiałam wiele konstrukcji oraz nauczyłam się myśleć kategoriami prawnymi.
  11. Jestem bardzo zadowolona z przedmiotu. Zajęcia, dostępność materiału, prowadzący itd. – super! Polecam ten przedmiot swoim kolegom i koleżankom.
  12. Alfred North Whitehead pisał, że cała filozofia to w istocie przypisy do Platona, niepodobna więc wyobrazić sobie, aby student filozofii nie zapoznał się z dziełem ateńczyka o szerokich barkach. Parafrazując go, można z powodzeniem rzec, że prawo prywatne to przypisy do prawa rzymskiego, jest więc to niezbędny element wykształcenia prawniczego, poszerzający horyzonty i wdrażający w meandry myślenia problemowego. Jako nieobyty z myśleniem prawniczym, a nawet podstawowymi pojęciami prawnymi, absolwent mat-fiz’u uważamy wybór tego przedmiotu za doskonałą inwestycję, która pozwoliła mi zaopatrzyć się w siatkę pojęciową niezbędną do funkcjonowania w obszarze nauk prawnych, ale i bardzo praktyczną (ku mojemu zdumieniu) wiedzę.
  13. Warto wziąć prawo rzymskie z uwagi na działalność kół naukowych, jego dużą przydatność przy nauce innych przedmiotów. Poziom kadry naukowej też nie zostawia wiele do życzenia.
  14. Z perspektywy czasu uważam, że powodów, aby zadeklarować prawo rzymskie jest mnóstwo. Sam wymienię tylko trzy. 1) Student, który zadeklaruje ten przedmiot na pewno dużo łatwiej zda egzamin z prawa cywilnego. 2) Później jako praktyk zastosuje nie raz premię łacińską. 3) Jeżeli jest wierzący ułatwi mu ono nawet zrozumienie wybranych fragmentów Pisma Świętego np. przypowieść o skarbie ukrytym w ziemi. Pozdrawiam serdecznie!
  15. Uważam, że warto wziąć prawo rzymskie już na początku swojej przygody ze studiami, gdyż skupia się na konkretnych instytucjach i rozwiązaniach prawnych, a nie na treściach czysto historycznych. Ogromną zaletą jest zawarcie na egzaminie jedynie 3 działów, odnoszących się do zagadnień współczesnego prawa cywilnego, gdyż dzięki temu ani razu nie zadawałam sobie pytania, po co uczę się danej materii. Ponadto, nauka prawa rzymskiego na 1 roku studiów, podczas którego nie ma się zbyt wiele do czynienia z przedmiotami dogmatycznymi, przekonała mnie, że studia prawnicze są właściwym wyborem i moją ścieżką życiową, gdyż prawo rzymskie pokazuje prawnicze myślenie, pozwala zorientować się na czym prawo naprawdę polega. Zarówno wykłady jak i ćwiczenia zafascynowały mnie prawem rzymskim – podziwiam jego pragmatyzm i prostotę, przez co z pewnością połączę swój rozwój naukowy z tą dziedziną. Ostatnim argumentem za wzięciem prawa rzymskiego jest fakt, iż zapoznanie się z nim podważyło moje przekonanie co do kierunku rozwoju zawodowego – przychodząc na studia, byłam przekonana, że swoją przyszłość zwiąże z prawem karnym, a prawo cywilne będzie dla mnie tylko przymusowym etapem do ukończenia studiów. Prawo rzymskie jednak tak mnie zafascynowało materią cywilistyczną, że zmusza mnie do ponownego przemyślenia tego, w jakiej gałęzi prawa chcę się specjalizować, co oczywiście traktuję jako ogromną zaletę. Chciałabym bardzo podziękować za otwarcie mojego umysłu na prawo rzymskie i za całą inspirację do dalszego studiowania prawa. Z pewnością na kolejnych latach studiów wybiorę kolejne zajęcia oferowane przez Katedrę Prawa Rzymskiego!
  16. Jestem doktorantem w Katedrze Prawa Cywilnego UJ. Kiedy studiowałem nie zadeklarowałem tego przedmiotu. Później bardzo mocno tego żałowałem. Dzięki uprzejmości Księdza Profesora mogłem naprawić swój błąd.
  17. Jest to bardzo budujący przedmiot, który mimo ogromu nauki rozwija!
  18. Warto, żeby dowiedzieć się różnych ciekawych rzeczy, jednak nie można odkładać go na później tylko uczyć się systematycznie, z czego w moim przypadku niestety nie jestem zadowolony.
  19. Zapoznanie z tematyką prawa cywilnego i terminologią prawniczą. Bardzo dobra kadra prowadzących, która prowadzi ciekawe zajęcia. Trudnością jest obszerna materia.
  20. Warto z punktu widzenia merytorycznego. Jest to ciekawy i rozwijający przedmiot.
  21. Myślę, że warto wziąć prawo rzymskie, ponieważ jest ciekawe, zwłaszcza jeśli ktoś interesuje się kulturą antyczną. Osobiście mogę powiedzieć, że to mój ulubiony przedmiot w tym roku, choć nie wszystko potrafię zrozumieć.
  22. Największą „trudnością” prawa rzymskiego jest obszerność materiału, jego przyswojenie szczególnie w dobie pandemii, a więc cyfrowo, nastręcza mi pewnych problemów. Niemniej wrażenia po całym roku mam bardzo pozytywne, dużo się dowiedziałem i wiedza ta pozostanie ze mną nawet jeżeli nie zdam egzaminu. Prawo rzymskie warto wziąć, nawet dla samego wykładu, bo wykłady to najzwyczajniej w świecie bardzo przyjemnie spędzony czas.
  23. Osobiście uważam, że jest to jeden z najciekawszych, wykład przewidziany dla studentów pierwszego roku proponowany przez nasz Wydział. Ponadto rozwiązywanie kazusów uczy prawniczego myślenia, a sam kurs stanowi solidny fundament do dalszej nauki prawa prywatnego.
  24. Zarówno wykłady jak i ćwiczenia są bardzo ciekawe i oceniłbym je jako bardzo przydatne i jednocześnie wymagające zajęcia.
  25. Poszedłem na studia prawnicze bez planu zostania prawnikiem, czy lepiej powiedzieć bez planu praktykowania zawodu. Ale prawo mnie ciekawi, głównie dlatego, że bardzo wiele mówi o społeczności – jej potrzebach, aksjologii i pomysłach. Prawo rzymskie jako przedmiot daje możliwość miarę całościowego i spójnego poznania tego, jak Rzymianie układali, regulowali sobie życie społeczne i gospodarcze. No i jak te rozwiązania ewoluowały w czasie pod wpływem środowiska. Prawo rzymskie jest wyjątkowo praktycznym przedmiotem. Idę do sklepu i zawieram emptio-venditio, wyręczam kolegę w zwrocie pożyczonego długopisu – delegatio in solutum, „pożycz chustkę do nosa” i wiem już, że nie muszę oddawać tej samej! Fajna gimnastyka intelektualna i jednak dość ważny element wykształcenia humanistycznego.
  26. Bardzo dobre wrażenia. Wykłady, są zwyczajnie zabawne, pomocne i kreatywne, były przyjemnością. Napawa mnie dumną fakt, że mam okazję pracować nad tekstami nad którymi wcześniej od setek lat pochylały się tysiące adeptów prawa, mimo iż często sprawiały mi one duże trudności, szczególnie, że podręcznik miejscami był nieco trudny do zrozumienia dla nowicjusza. Cieszę się, że wybrałem ten przedmiot.

W roku akademickim (2022/2023) studentom uczestniczącym w kursie z prawa rzymskiego przesłano ankietę, na którą odpowiedzi zamieszczono poniżej.

  1. Ciekawe wykłady, byłam na każdym i nie zdarzyło się mi nudzić.
  2. Prawo rzymskie to bardzo ciekawy przedmiot – chyba najciekawszy i zdaje się, że najbardziej przydatny z perspektywy dalszych studiów. Prawo rzymskie chyba jest nieodzowne w kształtowaniu prawniczej intuicji i wyczucia, koniecznych w pracy zawodowej. Operowanie na przykładach z życia Rzymian zapewnia dodatkową zabawę. Na uznanie zasługuje merytoryczny, a jednocześnie przyjemny dla studentów sposób prowadzenia wykładów i ćwiczeń, na których nie sposób się nudzić.
  3. Będę wspominał prawo rzymskie jako najlepszy kurs.
  4. Przedmiot bardzo ciekawy, jeden z moich ulubionych.
  5. Brak negatywnych uwag. Jestem bardzo zadowolony z wyboru tego przedmiotu.
  6. Wbrew opiniom, słyszanych od starszych koleżanek i kolegów, jestem bardzo zadowolona z wyboru prawa rzymskiego. Wykład uważam za prowadzony w sposób ciekawy i budzący zainteresowanie. Ćwiczenia okazały się również bardzo pomocne w przygotowaniach do egzaminu. Cieszę się, że zdecydowałem się studiować prawo rzymskie i z czystym sercem mogę polecić wybór tego przedmiotu.
  7. Prowadzący ćwiczenia byli niesamowici.
  8. Prawdopodobnie najciekawsze wykłady z tych, na których miałem przyjemność być.
  9. Na początku prawo rzymskie przeraża, autentycznie, ale z czasem jest coraz przyjemniej i wszystko zaczyna się układać w sensowną całość. Zachęcenie nas do nauczenia się paremii na pamięć już na początku roku było świetnym pomysłem i bardzo fajnie było na dalszych zajęciach słyszeć zwroty po łacinie, które już zdążyliśmy poznać. Dziękuję za ten kurs! Bardzo wartościowy przedmiot, jeden z ciekawszych.
  10. BARDZO potrzebny przedmiot, otworzył mnie na myślenie prawnicze.
  11. Brak uwag negatywnych. Prawo Rzymskie zniosłam bardzo dobrze.
  12. Dużym plusem jest pomoc ze strony prowadzących, a także fakt, że mimo mniejszej liczby godzin niż na studiach stacjonarnych przerobiłyśmy cały materiał bardzo dokładnie.
  13. Mimo trudnej materii, fantastycznie prowadzone wykłady i ćwiczenia.
  14. Uważam, że wykłady oraz ćwiczenia były prowadzone w najciekawszy sposób i w najmilszej atmosferze – były pełne zrozumienia i wyrozumiałości dla studentów.
  15. Było super!
  16. Najciekawszy przedmiot, bardzo merytoryczny wykład.
  17. Uważam, że Prawo Rzymskie jest najcudowniejszym przedmiotem na WPIA UJ.
  18. Uwag krytycznych nie mam, przedmiot doskonały.
  19. Zajęcia były prowadzone bardzo szczegółowo i kompleksowo. Prowadzący ćwiczenia był z jednej strony bardzo wymagający (regularna kontrola wiedzy w postaci „wejściówek" i kolokwiów), a z drugiej niezwykle życzliwy, uprzejmy i pomocny. To rzadka kombinacja… W moim przypadku wybór prawa rzymskiego, to efekt wakacyjnych rozmów. W ten sposób zostałam ostatecznie przekonana i nie żałuję swojego wyboru. Zdaje mnie się, że uzyskana wiedza rozbudziła we mnie cywilistyczną intuicję i rozumowanie, które z pewnością przydadzą się nie tylko na studiach. Dziękuję!
  20. Brak negatywnych uwag, cudowni prowadzący i wspaniały przedmiot.
  21. Przedmiot trudny, ale ciekawy. Przydaje się systematyczna nauka i cierpliwość do samego siebie, materiał wymaga czasem głębokiego przestudiowania.
  22. Przedmiot wykładany jest w interesujący sposób a zdecydowana większość nauczanych aspektów ma swój cel i przyda się w dalszej nauce i pracy. Jest to jeden z najbardziej rozwijających przedmiotów, jaki można wziąć na pierwszym roku.
  23. Dobrze jest, super chłopaki robią!
  24. Super przedmiot!
  25. Ukłony w stronę prowadzących ćwiczenia dla której student jest osobą, a nie tylko elementem zajęć, które trzeba z musu przeprowadzić.
  26. Cała katedra spisuje się na medal.

Wykład przez Teams: o posiadaniu