| Nr rejestracyjny: | 2015/19/N/HS5/00029 | ||
| Typ wniosku: | PRELUDIUM | ||
| Tytuł projektu: | Implikatury skalarne w kontekstach prawniczych – studium z eksperymentalnej filozofii prawa | ||
| Kierownik: | Izabela Skoczeń | ||
| Opiekun: | prof. dr hab. Tomasz Gizbert-Studnicki | ||
| Podmiot realizujący: | Uniwersytet Jagielloński\Wydział Prawa i Administracji | ||
| Koszt ogółem | 90 700 | ||
| Termin rozpoczęcia umowy | TBA | ||
| Termin zakończenia umowy | TBA | ||
W języku naturalnym często próbujemy przekazać więcej niż znaczenie wypowiedzianych słów. Wypowiedź: ‘czy mógłbyś podać sól?’ to nie tylko pytanie o faktyczne umiejętności adresata wypowiedzi ale również prośba o podanie przyprawy. Zatem z naszymi wypowiedziami wiążą się tzw. implikatury konwersacyjne o treści różnej od treści wypowiadanych słów. Wyrażenia takie jak ‘niektóre’ również zawierają implikatury, ponieważ nie są używane w języku naturalnym zgodnie ze znaczeniem leksykalnym. To ostatnie nakazywałoby interpretowanie wyrażenia ‘niektóre’ jako zawierającego ‘wszystkie’. Powszechne użycie słowa niektóre oznacza jednak implikaturę ‘nie wszystkie’, bowiem gdyby mówca miał na myśli ‘wszystkie’, to użyłby pojęcia ‘wszystkie’ zamiast ‘niektóre’. Taką implikaturę nazywa się skalarną, ponieważ opiera się ona na skali, na której uszeregowane są wyrażenia od ‘najsłabszych’ do ‘najsilniejszych’. Użycie ‘niektóre’ oznacza, że mówca ani nie ma na myśli wyrażenia silniejszego na skali (wszystkie) ani słabszego (np. nieliczne). Analogicznie w języku naturalnym funkcjonują liczebniki. Na przykład ‘trzy’ implikuje nie więcej niż trzy itd. N. Goodman i A. Stuhlmüller przeprowadzili eksperyment mający wskazać jakie jest prawdopodobieństwo wytworzenia się standardowej implikatury skalarnej przy braku istotnej dla wypowiedzi informacji zarówno u mówcy jak i słuchacza. W trakcie badania mówca widział trzy jabłka, ale miał informację o kolorze tylko dwóch jabłek (czerwone). Wypowiedź ‘niektóre jabłka są czerwone’ generowała wyraźnie wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia u słuchacza implikatury ‘nie wszystkie’. Natomiast wypowiedź ‘dwa jabłka są czerwone’ generowała wyraźnie niższe prawdopodobieństwo wystąpienia implikatury ‘nie więcej niż dwa’. Celem tego projektu jest sprawdzenie czy analogiczny mechanizm występuje na sali sądowej i stworzenie jego modelu. Wyobraźmy sobie następująca sytuację: adwokat i sędzia wiedzą, że dwóch podejrzanych znajdowało się na miejscu zbrodni w czasie jej popełnienia, natomiast nie mają informacji o tym, gdzie znajdował się trzeci podejrzany. Interesującym byłoby sprawdzenie czy sędzia słysząc ‘niektórzy podejrzani znajdowali się na miejscu zbrodni’ również z wyższym prawdopodobieństwem wytworzy implikaturę ‘nie wszyscy’. Z kolei wypowiedź ‘dwóch podejrzanych znajdowało się na miejscu zbrodni’ powinna skutkować niższym prawdopodobieństwem wytworzenia implikatury ‘nie więcej niż dwóch’. Zatem adwokat broniący trzeciego podejrzanego powinien raczej użyć wyrażenia ‘niektórzy’ niż ‘dwóch’.
Projekt ma jednocześnie charakter filozoficzny jak i empiryczny. Wymaga więc wykorzystania dwóch rodzajów metod: tradycyjnej filozoficznej metody analizy pojęciowej oraz metodologii eksperymentalnej właściwej dla nauk empirycznych. Eksperyment zostanie przeprowadzony zarówno na próbie związanej jak i niezwiązanej ze środowiskiem prawniczym poprzez badanie kwestionariuszowe składające się z manipulacji kilku różnych wymiarów prawdopodobieństwa wytworzenia się implikatur skalarnych przy niepełnej wiedzy dotyczącej elementów kontekstu.
Wynik eksperymentu dostarczyć może wstępnej odpowiedzi na dwa pytania:
Wreszcie świadomość takich ‘pułapek kognitywnych’ może wpłynąć na stworzenie wolnych od nich mechanizmów orzekania sądowego.
While uttering sentences in natural language we often want to convey more than just the amalgam of the meanings of words that we utter. The question: ‘Could you pass me the salt?’ is not just an inquiry into the capabilities of the speaker. Rather, it is a polite request to pass over the right condiment. What is meant through an utterance but not quite said is called a conversational implicature. Quantifiers such as ‘some’ also convey implicatures. The lexical meaning of ‘some’ allows it to include ‘all’. However, when you hear ‘some of the apples are red’ you will infer that ‘not all of the apples are red’. This inference is based on the reasoning that if the speaker had wanted to convey ‘all’ he would have used the word ‘all’ instead of ‘some’. This is called a scalar implicature because the words are placed on scale in terms of their strength. Using ‘some’ implicates that the speaker wants to convey neither a stronger word on the scale (all) nor a weaker word on the scale (few). Analogously, numerals in natural language convey scalar implicatures. For instance ‘three’ implicates ‘not more than three’ etc. N. Goodman and A. Stuhlmüller have made an experiment to confirm a model that was supposed to predict the probability of implicature formation in contexts where speaker and hearer do not have full knowledge of the situation. During the experiment the speaker saw three apples. However, he had information concerning the color of only two of the apples (red). The hearer was aware of the speaker’s state of knowledge. The utterance ‘some of the apples are red’ generated a very high probability of the hearer grasping that ‘not all of them are red’. By contrast, the utterance ‘two of the apples are red’ generated a low probability of the hearer grasping the implicature ‘not more than two’. This project aims at verifying whether a similar mechanism would occur in a courtroom and formulating its model. Imagine the following situation: we have three suspects A, B, and C. We know that A and B were at the crime scene the day it was committed. We don’t know, whether C was at the crime scene. If the probability of omitting scalar implicature cancellation is higher when using expressions like some, rather than numerals, C’s defendant should rather say: “Some of the suspects were at the crime scene” rather than “two were at the crime scene”. The latter formulation, according to Goodman and Stuhlmüller calculations, would boost the probability of the court inferring the implicature that C was also at the crime scene that day.
The project has both a philosophical and empirical character. To complete it, two methods need to be used. First, a traditional philosophical method of conceptual analysis will be employed. Second, I will use an experimental methodology characteristic of empirical research. The study will be carried out on two, Polish speaking, separate samples: of laymen and lawyers. The participants will be asked to answer multiple questions and perform tasks that will aim at verifying the probability of formation and cancelation of scalar implicatures in contexts where speaker and hearer do not dispose of full knowledge.
The results of this experiment could provide at least a preliminary answer to the following questions:
Finally, the awareness of such ‘cognitive traps’ could allow formulating mechanism of adjudication freed from such traps. It could allow building a theory of more ‘objective’ adjudication.
