Prawo rzymskie w historii prawa i w historii kultury powszechnej stanowi swoisty fenomen nie mający odpowiednika w żadnym innym systemie prawnym. Nie tylko bowiem przeżyło państwo, które powołało je do życia, ale również własną formację społeczno-ekonomiczną, obowiązując na znacznych obszarach Europy niemal do czasów współczesnych (np. w Niemczech do 1900 r., w Grecji do 1945 r.). Co więcej, są jeszcze pewne enklawy na kuli ziemskiej, gdzie odpowiednio dostosowane do istniejących warunków jest stosowane w praktyce, jak np. w San Marino, na Sri Lance, państwach południowej Afryki i innych. Jednocześnie prawo to stanowi wspólną płaszczyznę porozumienia między prawnikami reprezentującymi różne państwa i różne systemy prawne. Biorąc pod uwagę, że we wszystkich systemach prawnych państw cywilizowanych występują elementy prawa rzymskiego, można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, ze prawo to bogactwem swojej myśli praktycznie zasiliło cały świat.
Prawo rzymskie należy też do tych nielicznych wykładanych na Uniwersytecie Jagiellońskim dyscyplin naukowych, które zostały wyraźnie wymienione w akcie fundacyjnym wydanym przez Kazimierza Wielkiego. Uzasadnione to było z jednej strony z ogromnym autorytetem tego systemu prawnego, w związku z czym zaczerpniętymi z niego argumentami można się było posługiwać w sporach międzynarodowych, z drugiej natomiast wynikało z konieczności zapewnienia odpowiednich kwalifikacji sędziom, którzy od momentu wydania Statutów mieli orzekać na podstawie prawa pisanego, a więc musieli opanować sztukę interpretowania i umiejętnego stosowania przepisów. Dostrzegał też niewątpliwie Kazimierz Wielki znaczenie prawa rzymskiego jako prawa stosowanego subsydiarnie w prawie miejskim i kanonicznym, a także jako instrumentu wzmocnienia władzy królewskiej.
25 sierpnia 2008