Referat mgr. Mariusza Ratajczaka – 21.01.2017 r.
W dniu 21 stycznia 2017 r. odbyło się seminarium naukowe Katedry, na którym mgr Mariusz Ratajczak wygłosił referat „List żelazny w polskim postępowaniu karnym”. Instytucja ta pojawiła się już w kodeksie postępowania karnego z 1928 r. i po mimo upływu blisko 90 lat i kilku nowych kodyfikacji, nie była gruntownie zmieniania. Po omówieniu charakteru prawnego tej instytucji, referent zwrócił uwagę, iż instytucja ta jest stosowana niezmiernie rzadko w praktyce ze względu przede wszystkim na jej archaiczne uregulowania. Bariery w stosowaniu tej instytucji mogą wynikać z niezbyt precyzyjnego unormowania zakresu gwarancji wynikających z wydania listu żelaznego. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, kiedy wobec podejrzanego jest prowadzonych więcej niż jedno postępowanie przygotowawcze, a tym samym, czy wydanie listu żelaznego jest powiązane z osobą czy też z czynem karalnym. Ożywiona i interesująca dyskusja dotyczyła zwłaszcza teorii powiązania listu żelaznego z czynem karalnym a nie z osobą. Referent przedstawił wiele casusów z praktyki, wskazujących na niejednolitość stosowania tej instytucji i zaproponował de lege ferenda zniesienie wymogu przebywania za granicą, rozszerzenia kręgu osób uprawnionych do wystąpienia o wydanie listu żelaznego o osobę podejrzaną oraz przyjęcie rozwiązania szwajcarskiego w zakresie jednoznacznego wskazania, iż gwarancje wynikające z listu żelaznego dotyczą osoby i wszystkich czynów popełnionych przed wydaniem listu żelaznego.
Zaproponowane rozwiązania mają zdaniem referenta wprowadzić „optymizm procesowy” do tej instytucji jako niezmiernie ważnej i istotnej dla polskiego wymiaru sprawiedliwości.