III. Kierownicy katedry


Prof. Marian Cieślak (1921-2010) – polski prawnik, profesor zwyczajny, w latach 1954-1974 Kierownik Katedry Postępowania Karnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w latach 1974-1992 Kierownik Zespołowej Katedry Prawa i Postępowania Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Członek i wieloletni przewodniczący Polskiej Sekcji Międzynarodowego Stowarzyszenia Prawa Karnego (AIDP). W latach 1980-1981 i 1987-1992 członek Komisji Kodyfikacyjnych opracowujących nowe kodyfikacje karne.

Marian Cieślak jest wybitną postacią prawa karnego materialnego i procesowego. Studia prawnicze rozpoczął na Uniwersytecie Poznańskim w 1945 r., a kontynuował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1949 r. nadano Mu stopień naukowy doktora, a w 1954 r. docenta. Stopień profesora nadzwyczajnego uzyskał w roku 1958, a zwyczajnego – w 1967. Wówczas pełnił już funkcję Dziekana Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Jagiellońskim (zmuszony do rezygnacji w 1968 r.). W 1974 r. przeniósł się na Uniwersytet Gdański, gdzie sprawował funkcję Kierownika Zespołowej Katedry Prawa i Postępowania Karnego aż do przejścia na emeryturę.

Istotnym wkładem do nauki procesu karnego było opracowanie przez M. Cieślaka zwartego systemu zasad procesowych, ich podziału oraz relacji między nimi (Zasady procesu karnego i ich system, Wprowadzenie do nauki polskiego procesu karnego). Zajmował się również problematyką dowodową w procesie, wyróżniając obowiązek i ciężar procesowy oraz opisując system zasad dowodowych (Normy celowościowe i ich rola w procesie karnym, Zagadnienia dowodowe w procesie karnym). Wiele miejsca w swoich pracach poświęcił zagadnieniom związanym z tymczasowym aresztowaniem, dokonując podziału podstaw jego stosowania na ogólną i szczególne oraz wskazując przypadki, w których pomimo zaistnienia podstaw środek ten nie powinien być stosowany (Areszt tymczasowy w świetle obecnego i w perspektywie przyszłego ustawodawstwa, Przemiany w zakresie polityki stosowania tymczasowego aresztowania (w ujęciu prawnoporównawczym)). W swojej pracy naukowej zajmował się także problematyką podmiotów biorących udział w procesie. Sformułował pojęcie „uczestników postępowania” i dokonał ich kategoryzacji (Polska procedura karna). W nauce prawa karnego materialnego zasłynął opracowując podręcznik, w którym całościowo przedstawił problemy prawa karnego (Polskie prawo karne). Pisał m.in. o podstawach odpowiedzialności karnej, funkcjach kary i środków karnych, czy odpowiedzialności nieletnich.

Wywarł istotny wpływ na prace Komisji Kodyfikacyjnych w zakresie prawa karnego materialnego i procesowego (redakcja przepisów o zasadach procesowych, instytucji nieważności postępowania, dowodach). Pozostawił po sobie bogaty dorobek naukowy (ponad 400 opracowań naukowych), a wśród szerokiego grona Jego wychowanków wymienić należy, m.in. Z. Dodę, S. Waltosia, A. Gaberle oraz J. Warylewskiego.

(opracowała: Małgorzata Czerwińska)


Prof. Stanisław Waltoś urodzony 9 lutego 1932 r. w Stanisławowie z ojca Tadeusza i matki Elmy Cecylii z domu Buszyńskiej. Początki edukacji Profesora związane są z Jasłem, gdzie ukończył szóstą klasę szkoły podstawowej. W latach 1946 – 1950 pobierał naukę w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącego w Dębicy. W okresie szkolnym Profesor należał do Związku Harcerstwa Polskiego, gdzie pełnił funkcję Komendanta Komendy Powiatowej w Dębicy. Egzamin maturalny zdał w 1950 r. z wyróżnieniem. Zastanawiając się na wyborem kierunku studiów Profesor rozważał w pierwszej kolejności historię sztuki, w następnej kolejności było dziennikarstwo. Ostatecznie wybrał prawo, które w latach 1950 – 1954 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytety Jagiellońskiego w Krakowie. Profesor osiągał najwyższe wyniki w nauce, tylko z dwóch przedmiotów otrzymał ocenę dobrą, z pozostałych zaś zawsze oceny bardzo dobre.

Po ukończeniu studiów pracował w prokuraturze w charakterze asesora, referendarza śledczego, podprokuratora w Prokuraturze Wojewódzkiej w Krakowie. W latach 1962-1964 był radcą Prokuratora Wojewódzkiego w Krakowie. Propozycję asystentury u prof. Cieślaka otrzymał Profesor Waltoś po krytycznym artykule o projekcie Kodeksu Karnego wzorowanym na kodeksie stalinowskim. W 1962 r. obronił rozprawę doktorską Funkcje i formy aktu oskarżenia w procesie karnym, która otrzymała wyróżnienie czasopisma „Państwo i Prawo”. W 1964 r. Profesor otrzymał stypendium habilitacyjne i zrezygnował z pracy w prokuraturze. W 1968 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych na podstawie rozprawy Model postępowania przygotowawczego na tle prawnoporównawczym. Profesor Waltoś docentem został 1 stycznia 1970 r. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1979 r., a profesora zwyczajnego 1987 r. W 1974 r. Profesor Waltoś został kierownikiem Zakładu Postępowania Karnego. W 2002 r. przeszedł na emeryturę, pozostając wykładowcą Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.

Do szerokiego wachlarza karnoprocesowych zainteresowań Profesora Waltosia należy problematyka: zasad procesowych, organizacji prokuratury, modelu postępowania przygotowawczego, zagadnień dowodowych, w tym instytucji świadka koronnego, świadka incognito, anglosaskiej zasady owoców zatrutego drzewa, a także różnych aspektów dotyczących przebiegu procesu sądowego, począwszy od konsensualizmu, analizy uprawnień uczestników postępowania na tle standardu konstytucyjnego, prawa prasowego, postępowań szczególnych, kwestii konwalidacji czynności procesowych, pragmatyzmu i antypragmatyzmu w procesie karnym, obstrukcji procesowej, czyli nadużywania prawa, skończywszy na problematyce przewlekłości postępowania.

Profesor jest współautorem również wielu dzisiejszych rozwiązań legislacyjnych w procedurze karnej, m.in.: konsensualizmu, instytucji świadka anonimowego, świadka koronnego, likwidacji zwrotu sprawy z rozprawy do postępowania przygotowawczego, zwiększenia roli stron w rozprawie sądowej, nowego modelu postępowania przygotowawczego z dwoma jego jedynie formami zróżnicowanymi pod względem formalnym, czy nowych podstaw wznowienia postępowania

Profesor S. Waltoś jest autorem około 400 prac naukowych, promotorem 370 prac magisterskich i 17 rozpraw doktorskich. Do grona Jego uczniów należy wielu specjalistów prawa i postępowania karnego: m.in.: dr hab. Barbara Nita-Światłowska prof. Uczelni Łazarskiego i Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, dr hab. Andrzej Światłowski prof. UJ,  dr hab. Dobrosława Szumiło-Kulczyka,  prof. UJ, dr Joanna Paśkiewicz,  dr Paweł Pojnar.

Profesor był uczestnikiem prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności w latach 80.; ekspertem Rady Europy w latach 1992–1997, a w 1994 r.; ekspertem rządu Republiki Łotewskiej; członkiem Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów w latach 2000-2002; przewodniczącym Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego od 2004 do 2006 r., a od 2 XII 2009 r.  członkiem tej komisji. Przewodniczył Stałej Konferencji Dyrektorów Muzeów Krakowskich w latach 2004 – 2014. Jest członkiem Prezydium Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Ponadto Profesor jest członkiem czynnym PAN od 2007 oraz członkiem rzeczywistym PAU od 2008.

Profesor Waltoś został uhonorowany tytułem doktora honoris causa trzech uniwersytetów: Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie  (2004), Uniwersytetu im. Immanuela Kanta w Kaliningradzie (2007) oraz Uniwersytetu Warszawskiego (2011).

Spis publikacji prof. S. Waltosia

Jubileusz Prof. S.Waltosia – Rzeszów, 24.04.2017 r.

(opracował: Maciej Andrzejewski)


Prof. Piotr Hofmański  - notka


od roku 2015 pełniącym obowiązki kierownika, zaś od 2020 – kierownikiem, jest dr hab. Andrzej Światłowski, prof. UJ – notka